Wewaton Panulise Basa Jawa Nganggo Aksara Jawa/Bab 17

BAB 17 UNINE AKSARA ꦏ YEN DADI SESIGEG

1. Aksara ꦏ yen dadi sesigeging wanda, sing akeh-akeh swarane ampang, nanging uga ana kang aswara anteb, yaiku:

a. Yen wanda urute (kang nunggal tembung) aksara ꦕ꧈ ꦠ꧈ ꦱ꧈ utawa ꦩ꧈ kayata:

1 ꦱꦸꦏ꧀ꦗꦶ sukci

2 ꦫꦸꦏ꧀ꦩ rukma

3 ꦠꦏ꧀ꦱꦏ taksaka

4 ꦎꦏ꧀ꦠꦺꦴꦧꦼꦂ Oktober

5 ꦥꦿꦶꦏ꧀ꦱ priksa

6 ꦥꦏ꧀ꦱ paksa

7 ꦫꦸꦏ꧀ꦩꦶ rukmi

8 ꦮꦶꦭꦠꦶꦏ꧀ꦠ wilatikta

b. Yen dadi sesigeging wanda kang mawa sandhangan pepet, kayata:

1 ꦧꦕꦼꦏ꧀ bacek

2 ꦧꦸꦤꦼꦏ꧀ bunek

3 ꦕꦸꦉꦏ꧀ curek

4 ꦱꦸꦩ꧀ꦥꦼꦏ꧀ sumpek

Wanda mawa pepet sigeg ꦏ akeh kang manawa pepete dibuwang, ora ngowahake tegese, kayata:

1 ꦥꦶꦕꦼꦏ꧀ = ꦥꦶꦕꦏ꧀

2 ꦮꦠꦼꦏ꧀ = ꦮꦠꦏ꧀

3 ꦏꦼꦧꦼꦏ꧀ = ꦏꦺꦧꦏ꧀

4 ꦕꦼꦝꦼꦏ꧀ = ꦕꦼꦝꦏ꧀

5 ꦥꦶꦠꦼꦏ꧀ = ꦥꦶꦠꦏ꧀

6 ꦥꦼꦉꦏ꧀ = ꦥꦼꦫꦏ꧀

Nanging ora kabeh wanda mawa pepet kang aswara anteb mesthi sigeg aksara ꦏ akeh uga kang sigeg ꦒ kayata:

1 ꦔꦢꦼꦒ꧀ ngadeg

2 ꦲꦗꦼꦒ꧀ ajeg

3 ꦧꦸꦝꦼꦒ꧀ budheg

4 ꦏꦽꦠꦼꦒ꧀ kreteg

5 ꦲꦸꦤ꧀ꦕꦼꦒ꧀ unceg

6 ꦒꦼꦧ꧀ꦭꦼꦒ꧀ gebleg

c. Yen dumunung ing sajroning tembung kang ateges nirokake uni utawa nirokake swara, kayata:

1 ꧋ꦩꦤꦸꦏ꧀ꦒ꧀ꦭꦛꦶꦏ꧀ꦲꦸꦤꦶꦤꦺ꧇ꦛꦶꦏ꧀ꦛꦶꦏ꧀꧈ Manuk glathik unine "thik-thik".

2 ꧋ꦧꦧꦺꦴꦤ꧀ꦩꦸꦩꦲꦸꦥꦼꦠꦺꦴꦏ꧀ꦥꦼꦠꦺꦴꦏ꧀꧉ Babonmu mau petok-petok.

3 ꦱꦶꦁꦛꦏ꧀ꦛꦸꦏ꧀ꦏꦲꦺꦱ꧀ꦮꦫꦤꦺꦲꦥ꧉ Sing “thak-thuk” kae swarane apa?

Cathetan:

Tembung Arab kang kanggo ing basa Jawa, sing mawa wanda sigeg ꦏ unine ana kang ampang lan ana sing anteb, kayata:

ꦩꦸꦏ꧀ꦩꦶꦤ꧀ wanda ꦩꦸꦏ꧀ swarane ampang

ꦠꦏ꧀ꦢꦶꦂ wanda ꦠꦏ꧀ swarane anteb.