Babad Tanah Djawi lan Tanah-Tanah ing Sakiwa-Tengenipoen/Bab 26

by Van Rijkevorsel

Nalika Pamaréntah Walanda dikoewasakaké ngerèh tanah Inḍija manèh, tanah-tanah sadjabaning tanah Djawa, kang bandjoer ngakoni winengkoe ing Pamaréntah Walanda, jaikoe:

Kaca iki lagi digarap

Pitulung aksara mawa tandha diakritis:

Diakritis:Ḍ ḍ Ṭ ṭ É é È è Ê ê ô

Aksara nglegana:ꦲ ꦤ ꦟ ꦕ ꦖ ꦫ ꦬ ꦏ ꦑ ꦢ ꦣ ꦠ ꦡ ꦱ ꦯ ꦮ ꦭ ꦥ ꦦ ꦝ ꦞ ꦗ ꦙ ꦪ ꦚ ꦘ ꦩ ꦒ ꦓ ꦧ ꦨ ꦛ ꦜ ꦔ

Aksara pasangan:꧀ꦲ ꧀ꦤ ꧀ꦟ ꧀ꦕ ꧀ꦖ ꧀ꦫ ꧀ꦬ ꧀ꦏ ꧀ꦑ ꧀ꦢ ꧀ꦣ ꧀ꦠ ꧀ꦡ ꧀ꦱ ꧀ꦯ ꧀ꦮ ꧀ꦭ ꧀ꦥ ꧀ꦦ ꧀ꦝ ꧀ꦞ ꧀ꦗ ꧀ꦙ ꧀ꦪ ꧀ꦚ ꧀ꦘ ꧀ꦩ ꧀ꦒ ꧀ꦓ ꧀ꦧ ꧀ꦨ ꧀ꦛ ꧀ꦜ ꧀ꦔ

Aksara swara:ꦺ ꦼ ꦶ ꦴ ꦵ ꦸ ꦁ ꦂ ꦃ ꦉ ꦊ ꦋ ꦿ ꦽ ꦾ ꧀ ꦄ ꦍ ꦌ ꦅ ꦆ ꦇ ꦎ ꦈ ꦻ ꦷ ꦹ ꦐ ꦰ

Angka & tanda baca:꧐ ꧑ ꧒ ꧓ ꧔ ꧕ ꧖ ꧗ ꧘ ꧙ ꧇ ꧈ ꧉ ꧋ ꧊ ꧌ ꧍ ꦳ ꦀ ꧆ ꧞ ꧟ ꧁ ꧂ ꧃ ꧄ ꧅ ꧏ

(27. Pérangan kang kateloe) Bab 6. Tanah Inḍija salijané tanah Djawa wiwit saboebaring djaman Inggris toemeka sepréné.^[1]

Lampoeng, Palémbang, Bangka lan Padang ing tanah Soematra,

Kasoeltanan Pontianak lan Bandjarmasin ing Bornéo,

Makasar lan Menaḍo ing Selebes.

Poelo-poelo ing Moloko.

Moenggoeh tradjané Goepermèn anggoné ngasta tanah Inḍija, owah-owah nganti teloeng rambahan, jaikoe: 1⁰ taoen 1816 – 1850, 2⁰ taoen 1850 – 1898, 3⁰ taoen 1898 toemekané sapréné.

Pangwasaning Pamaréntah Walanda ana ing tanah-tanah ikoe maoe presasat moeng pengaran-aran, awit Goepermèn nganti wetara soewé kèndel baé, ora menggalih marang pepréntahaning tanah-tanah kaseboet ing ḍoewoer, marga saka ora ana wragadé. Kedjaba Soematra, Bangka lan Banḍa mèh ora ana kang metoe kasilé, dadi ija ora ana wragad kang kanggo nganakaké prenatan-prenatan moerih betjiking pepréntahan. Woewoeh-woewoeh ing nalika ikoe Pamaréntah lagi ngoedi banget bisané olèh baṭi kang akèh, awit pantjèn lagi boetoeh-boetoehé nganggo ḍoewit kaja kang woes katerangaké ing ngarep.

Soewéning-soewé Goepermèn sok kepeksa toemandang ngébaraké pangwasané, djalaran koewatir menawa kenḍih ing pangwasané bangsa lija.

Referensi

1. N.B. Moerih gampilipoen ingkang sami sinaoe, tjarijosing poelo-poelo sadjawining poelo Djawi dipoen-ladjengaken kémawon doemoegi ing wekdal samangké (1928), amoeng tjarijos perang Atjih ingkang kapiṭat dipoen-pijambakaken.