Pamikiran
Pak Pikir kuwi nduwé anak lanang siji lan kimaré ya siji. Ing sakwijiné dina dèkné, anaké lanang karo kimaré pada budal nang liya désa. [ 7 ] [ 8 ]
Ora let suwi terus pada petuk karo sakwijiné sedulur sing ngomong karo pak Pikir; “Kowé kuwi dadi wong tuwa nanging goblok banget, lah nduwé kimar kok mandak pada mlaku waé." [ 9 ] [ 10 ]
Pak Pikir krasa isin digoblok-goblokké karo seduluré, mulané terus ngomong karo anaké lanang: “Kana kowé sing numpak kimaré ndisik, mengko gentènan karo aku." Kaya ngono terus pada gentènan sing numpaki kimaré. [ 11 ] [ 12 ]
Nanging ora let suwi terus pada petukan karo sakwijiné kanca lawas. Kancané kuwi ngomong karo pak Pikir; “Nèk anakmu lanang namung mbok kepénakké waé, titènana ta, suwi-suwi lak bakal ngidek sirahmu." [ 13 ] [ 14 ]
Pak Pikir ya terus mikir; “Pengomongané kancaku kuwi pancèn ènèng beneré, awit manungsa nèk dikèki driji siji ajek-ajek arep ngrebut sak tangan kabèh,” Mulané anaké lanang ya terus sakwat dikongkon mlaku lan dèkné sing énak-énak numpak kimaré. [ 15 ] [ 16 ]
Ora let suwi terus pada petukan kenalané lan dèkné uga ngluruhi: “Kowé kuwi wong tuwa ora nduwé melas blas. Kowé déwé énak-énak sing numpak kimar, lah kok anaké lanang panas-panas mandak dikon mlaku waé. Dadi wong tuwa kok ora bisa ngekèki tulada sing apik!" [ 17 ] [ 18 ]
Pak Pikir kagèt terus mikirké: “Iku tak kira pitutur sing bener, awit dadi wong tuwa perlu ngekèki tulada sing apik.” Karo pikiran kaya ngono kuwi anaké terus dikon mèlu numpaki kimaré. Saiki kabèh loro terus pada nunggang kimar, budal dolan. [ 19 ] [ 20 ]
Nanging ora let suwi terus pada diendek karo sekauti. Sekauté ngomong: “Kowé saiki pada tak bekir, jalaran pada nindakké sing ora pantes. Kowé pada nggawé sangsarané kéwan iki. Mosok dadi manungsa ora nduwèni rumangsa, lah wong gaga-gaga loro kok numpaki kimar cilik siji. Iku lak ora lumrah, mengko entèk-entèké kimaré mati pisan.” [ 21 ]
Pak Pikir saiki perlu ngraga kantongé mbayar bekirané. Iku éntuk-éntuké nèk seneng ngrungoké werna-werna omongan, nanging nèk dong lali
nganggoké pikirané déwé. [ 22 ]Ing sakwijiné dina pak Luput arep budal ider mêèrki. Ijik ésuk mruput dèkné wis tata-tata lan ora let suwi pak Lupuf nyunggi èmbèr budal ngiderké mèrkiné. [ 25 ] [ 26 ]
Dèkné sing ider mèrki kok karo mikir:
“Nèk mêèrki iki mengko ndang gelis payu, mesti aku bakal nampa duwit okèh, Duwité terus arep tak gawé tuku endok pitik. Endoké nèk tekan omah arep tak engkremké. Nèk netes kabèh, aku mesti bakal nduwé pitik okèh. [ 27 ] [ 28 ]
Pitiké mesti pada ngendok menèh lan endoké arep tak iderké menèh, dadiné aku bisa nampa duwit sing moro okèh. Aku nèk wis nampa duwité terus arep tuku pedèt. Pedèté mesti suwi-suwiné bakal dadi sapi lan sapiné ya mesti nganakké pedèt menèh. [ 29 ] [ 30 ]
Ora nganti suwi sapiku mesti bakal kliwat sangka saklosin. Nèk sapiku wis kliwat saklosin, aku dadi wong sing sugih déwé nang désa kéné. Nèk aku wis sugih, mesti wong kabèh bakal pada ngajèni karo' aku. [ 31 ] [ 32 ]
Karo pikiran sing kaya ngono kuwi, pak Luput terus jingklak-jingklak karo keplok-tangan, awit mikirké nèk wis sugih tenan.
Nanging ing wanci kuwi pak Luput kagèt lan pikirané kepéngin sugih sakwat ilang, jalaran
gegebyur mèrki sak èmbèr. [ 33 ] [ 34 ]Ing sakwijiné dina manuk bètèt méntiylok nang wit kayu karo ngrikiti kasi sak cuwil. Ing wanci kuwi kaniyil uga nang ngisor kono lan weruh bètèt sing ngrikiti kasiné.
Kancil mikir: “Kepriyé ya aku sing bakal bisa ngenèk kasiné bètète” [ 37 ] [ 38 ]
Kancil paniyèn akalé wis ènèng waé nèk arep ngenèng liyané. Mulané dèkné ya terus ngomong karo bètèt: “Wuluhmu apiké ora ènèng sing bisa madani, kok bètèt lan nèk kowé ngocèh, suwaramu nggalik-nggalik bisa narik atiné sing pada krungu.” [ 39 ] [ 40 ]Bètèf krungu lem-lemané kancil, atiné bungah banget nganti lali wateké kancil, Mulané dongé kancil ngomong: “Aku ing wanci iki nyidam swaramu bètèi, mbok ngocèh sediluk waé fa, bèn lega atiku lan ilang idam-idamanku.” [ 41 ] [ 42 ]
Bètèt tanpa mikir ndisik, lekas ngocèh. Ing wanci iku kasiné tiba. Kantiyil gelis-gelis sing nubruk kasiné lan digondol mlayu lunga.
Iku pancèn sing dituju karo kancil, mulané pada ati-ati nèk dongé nampa lem-leman.