Senthir
[ 1 ]===SENTHIR===
Siti Atibah
besutMulih sekolah Satriyo gegancangan nyelehake tas gedhe kang katon kebak buku. Wedang putih ing gelas plastik diombe nganti entek, Krongkongan sing maune garing saiki wis teles. Seger. Nanging praupane Satriyo isih katon suntrut. Dheweke tansah kepikiran Bapake sing wis patang dina iki ora bisa tangi. Mula kanthi rerikatan Satriyo tumuju ing kamar Bapake sinambi nyangking tas kresek isi bungkusan bubur.
“Kades pundi, Pak? Taksih mumel?” pitakone Satriyo lirih ing sacedhake kupinge Bapake,
Pak Widodo isih merem ngampet lara. Nanging bareng kupinge krungu swarane anake sing lagi kelas nem SD, Pak Widodo kriyip-kriyip ngelekake mripate.
“Iya ...Le. Bapak .. isih krasa ... mumet,” wangsulane Bapake kanthi swara grothal-prathul
Satriyo enggal-enggal mijeti sikile Bapake. Bocah umur rolasan taun iku pancen ngeman banget marang Bapake. Sawise Ibune seda, ya kari Bapake iki siji-sijine wong ing donya iki kang diduweni dening Satriyo,
“Dhahar bubur rumiyin, nggih Pak?” pitakone Satriyo sinambi mbukak bungkusan isi bubur. Sabubare sekolah Satriyo ora lali tuku bubur rong wungkus ana ing warunge Yu Jum.
Katon luh kumembeng ana ing pojok mripate Pak Widodo, Atine trenyuh banget weru pangabektine aneke lanang kang semono gedhene. Pikirane uga banjur kelingan marang bojone kang wus mulih ndhisik ing pangayunaning Pangeran.
Sanajan ilat krasa pait, Pak Widodo nurut marang anake lanang, Bubur sawungkus wis pindhaha ana ing wetenge Pak widodo,
“Malih, Pak?” "Ora,Le. Bapak...wis krasa...wareg...," wangsulane Pak Widodo "inggih syukur, Pak. Mugi-mugi kekiyatan Bapak enggal pulih.Mangga, ngunjuk rumiyin." Sabubare ngiadeni Bapake, Satriyo banjur mbukak wungkusan siji maneh. Orang nganti semenit, bubur sawungkus wis ludhes tanpa sisa. “Wis, Le. Turua ... ndhisik, Mengko bengi ... kareben bisa sinau” kandhane Pak Widodo kanthi swara kang isih grothal-grathul
SUMUNAR Antologi nta Cekak, 1 [ 2 ]“Sampun, Bapak rumiyin ingkang kedah sare. Kersanipun enggal dhangan,” wangsulane Satriyo, Tangane age-age mijeti sikile Bapake. Pak Widodo katon krasa kepenak dipijeti. Ora let suwe Pak Widodo wis lumebu ing alam impen.
Kain jarit sing wis pantes diarani gombal dikrukutake ing sikile Bapake. Satriyo katon unjal ambegan landhung. Atine banget welas ndeleng Bapake sing awake sangsaya kuru.
“Aku kudu bisa golek dhit kanggo tuku obat” grenenge Satriyo. Dhuwit celelangane Bapake sing ora sepiroa wis meh ludhes, Yen ora bisa golek dhuwit, banjur apa sing arep dipangan? pikire Satriyo, Apa maneh kudu tuku obat kanggo Bapake.
Kanthi alon-alon, lawang kamar ditutup, Satriyo banjur nyandhak tase lan ngetokake tumpukan koran.
“Hmm, muga-mupa Gusti Allah paring rejeki,” kandhane Satriyo ing sajroning ati. Satriyo mesem, Sejak optimis.
Awan kuwi Satriyo nyoba dodolan koran ing prapatan dalan gedhe sing adoh saka omahe. Satriyo pancen wegah golek dhuwit kanthi cara ngamen sanajan ya halal. Luwih becik dodolan koran, mangkono pikire Satriyo.
Awan kuwi prapatan bangjo katon rame, Mobil mewah lan motor padha mandheg ngenteni lampu sumunar ijo, Satriyo kang lagi teka age-age tumuju ing prapatan. Kringet kang dleweran ing gulu ora direwes.
“Koran, Oom?” Satriyo nawakake koran marang sawijine priya lemu ing sajroning mobil Mercy, “Hmmm,” wangsulane priya lemu karo nuding koran sing dikarepake.
Satriyo rerikatan ngulungake koran. Bareng koran ditampa dening priya mau, lampu abang gumati ijo. Durung nganti Satriyo nampa dhuwit, mobil Mercy ngglanyir ninggalke Satriyo sing njenger, mlongo, Satriyo ngelus dhadha. Unjal ambegan landhung. Pikirane katon nelangsa. Ora entuk bathi, malah kapitutan!
“Ah, sajake Gusti arep paring rejeki kang luwih gedhe,” grenenge Satriyo.
Alhamdulilah, ora nganti rong jam, rong puluh koran wis payu kabeh. Sanajan siji sing ora dibayar, ananging Satriyo isih bisa bathi wolulas ewu rupiah. Tumrape Satriyo, dhuwit samono wis aji banget. Bisa kanggo tuku obat lan tuku sega saklawuhe. Sisane ditabung kanggo tuku buku utawa kebutuhan sekolah liyane.
Sore kuwi Satriyo ngrumat Bapake, Sakojur awake Bapake dilap nganggo kain teles, Sawise ndulang lan menehi obat, Satriyo banjur mangan,
SUMUNAR Antologi Crita Cekak, 2 [ 3 ]Sega kucing anggone tuku ing warung angkringan katon wis enak lan nikmat kanggone Satriyo,
“Le, apuranen Bapakmu.”
Satriyo katon jenggirat keprungu swarane Bapake, Mula Satriyo banjur pitakon, “Wonten menapa, Pak?”
“Kudune Bapakmu sing ngrumat kowe, Le, Golek sandhang pangan lan dhuwit kanggo sekolahmu.”
“Ah, Bapak sampun gadhah penggalihan ingkang kados makaten. Kula rumaos remen nglampahi sedaya menika,”
“Ya kuwi Le sing ndadekake Bapakmu trenyuh, Dudu Bapak sing golek dhuwit, nanging kowe, Le."
Katon eluh kumembeng ing sapinggire mripate Pak Widodo, Atine banget keranta-ranta ngerti yen Satriyo sing lapi umur 12 taun wis kedhungsangan golek dhuwit seperlu kanggo nyukupi kebutuhan keluarga. Pak Widodo banjur kelingan marang garwane sing wis beda. Saumpama ibune Satriyo isih ana lan dheweke waras, Satriyo tentu bisa sekolah kanhi becik, Dhuh Gusti, mugi Panjengan tansah paring kekiyatan dhumateng kula sakaluwarga, pandongane Pak Widodo ing sajroning batin.
"Bapak istirahat kemawon. Sampun manggalih ingkang boten-boten. Mangke gerahipun sangsaya namen. Kula saestu bingah saged biyantu ngenthengaken sangganipun Bapak."
“Muga-muga Gusti ngijabahi panjanpgkamu, Le.”
“Amin Ya Robbal...”
Durung nganti Satriyo nerusake tembung “Alamin”, dumadakan kori dithothok kaping tilu.
“Thok... thok... thok ....”
“Assalamu dakum ...”
Keprungu swara serak tur abot saka ji baning lawang.
"Wa'alaikum salam..." sumaure Satriyo saka jero kamar. Age-age Satriyo metu saka kamar, tumuju ing lawang ngarep.
Bareng lawang dibukak, saiba kagete Satriyo weruh tamu sing lagi teka. Mobil Mercy mewah dipakir saoedhake wit palem.
“Apa kowe bocah sing dodol koran awan mau?” pitakone wong lemu iku karo mesem,
“Nggih, kula piyambak,” sumaure Satriyo,
“Ayo, Bapak kudu nyuwun ngapura marang Mas ... Mas sapa?” pitakone bocah wadon cilik umur sepuluh taunan.
“Satriyo.” Satriyo sumaur alon.
SUMUNAR Antologi Crita Cekak, 3 [ 4 ]“Bapak kudu nyuwun ngapura marang Mas Satriyo,” ujare si bocah wadon cilik iku karo mrengut nanging nggemesake. Astane Bapake sing lemu ditarik-tarik supaya nyalami Satriyo.
“Sumangga, lenggah rumiyin.” Satriyo mbagekake tamune.
Tamu loro padha mlebu ngetut saburine Satriyo. Banjur lungguh ing kursi sing wis reyot kabeh, Priyayi lemu iku katon milang-miling ngingeti kursi sing wis banget tuwane. Sajake kuwatir yen awake sing lemu iku bakal katut ambruk glangsaran bebarengan karo kursi. Dene bocah wadon cilik tanpa wigah-wigih banjur lungguh kursi, Praupane isih besengut.
“Sejatosipun wonten menapa, Pak?” ujare Satriyo marang priyayi lemu sing kanthi ngati-ati lungguh ing kursi.
“Ngene, Satriyo, Dhek awan mau Bapak durung nganti mbayar koran, nanging lampu ijo wis murub, Mula Bapak njaluk pangapuramu wae. Tujune ana putriku si Sinta sing manis iki, Yen ora, bokmanawa aku ya ora bakal bisa dolan mrene” ujare priyayi lemu sing asma Pak Bambang Sastroatmodjo.
Sinta katon gumuyu renyah weruh Bapake njaluk ngapura marang Satriyo. Atine katon marem. Praupane sing besengut wis ilang tanpa tlacak. Dhasar bocah aleman!
“Yen nyuwum ngapura thok, ya kecut Pak.”
“Ya ... ya ... ya, Bapak upa arep mbayar korane.” sumaure Pak Bambang karo mesem. Dhompet sing kandel banget wis metu saka sak dana. Pak Bambang banjur ndudut dhuwit salembar warna abang gambar Bung Hatta. “
“Iki dhuwit minangka anggonku mbayar koran, Satriyo,”
Pak Bambang ngulungake dhuwit atusan ewu marang Satriyo. Nanging Satriyo mung njenger. Ora gelem nampani dhuwit sing lagi iki dingerteni dening Satriyo.
"Ayo Satriyo, kuwi dhuwit halal saka Bapak. Tampanana wae," sambunge Sinta serius.
“Boten, Pak. Kula sampun ikhlas, kok.”
“Wis ta. Dhuwit iki rak bisa kanggo kebutuhan sekolah.”
“Matur nuwun, Pak, Kula teksih gadhah arta inggih sanajan namung sekedhik".
“Huk ... huk ... huk ..,,” swarane Pak Widodo watuk-watuk saka njero kamar, “Ana sapa ta, Le?”
“Menika, Pak. Wonten tamu agung. Asmanipun Pak Bambang kaliyan Putrinipun."
“Hmmm, bener kandhane tangga-tangga ing kene. Bapakmu gerah, ya?” pandangune Pak Bambang.
SUMUNAR Artologi Crita Cekak, 4 [ 5 ]“Inggih, Pak. Nanging namung gerah watuk, kok.”
“Lara ya lara, Sanajan mung watuk, nanging yen kebanjur-banjur rak iya bisa bilai. Bapak bisa ketemu karo Bapakmu?”
“Sumangga, Pak. Ning nyuwun pangapunten, panggenanipun awon sanget."
Pak Bambang sejak ora ngrungokake kandhane Satriyo. Dheweke menyat saka kursi banjur mblebu kamar. Weruh Pak Widodo kang turin ana amben. Pak Bambang nyedhaki.
“Nyuwun pangapunten, Pak. Kula lancang kumawantun mlebet kamar Panjenengan”
Pak Bambang banjur lungguh sacedhake Pak Widodo kembeng-kembang luh.
“Sampun priksa dhokter utawi tindak priya sakit, Pak?”
“De ... reng, Pak,” sumaure Pak Widodo apa anane,
“Manawi makaten, sumangga kula dherekaken wanten griya sakit”
“Matursewu nuwun, Pak, Mangkerak mantun piyambak.”
“Manawi boten dipun priksa, kados pundi badhe mantun? Mangke nemen!”
Pak Widodo unjal ambengan landhung. Priksa nang rumah sakit? Ah, ragade njur pira? Kemangka dheweke ora duwe dhuwit. mangan wae sing golek anake, Satriyo. Mangkono pangudarasane Pak Widodo sajroning ati.
“Pripun, Pak? Mangke kula sedaya ingkang badhe mbayar,” sambunge Pak Bambang sajak ngesti apa kang dadi penggalihane Pak Widodo,
Pak Widodo ora bisa sumaur, Pasrah. Apa priyayi lemu iki diutus dening Gusti murih biyantu dheweke?
“Dhuh Gusti, matur nuwun awit kanuprahan Panjenengan,” ujare Pak, Widodo lirih.
“Sumangga, Pak. Kula tuntun wonten ngajengan.”
Pak Bambang Klakon nuntun Pak Widodo mudhun saka amben. Alon-alon metu saka kamar. Satriyo lan Sinta sing wis katon raket age-age mbiyantu nuntun Pak Widodo tumuju ing Mercy,
Letsedhela, swarane mobil kang alus ninggalake papan kono, Tumuju ing rumah sakit. Ya ing rumah sakit kuwi Pak Widodo opname sepuluh dina, Dene sakabehe biaya ditanggung dening Pak Bambang,
Wis seminggu Pak Widodo ngayahi jejibahane maneh minangka tukang becak, Sanajan wis dirayu Pak Bambang murih gelem dadi pegawe ing,
SUMUNAR Antologi Crita Cekak, 5 [ 6 ]perusahane, Pak Widodo tetep ora gelem nampa, Dheweke wis rumangsa kepotangan budi kang ora bisa diukur marang Pak Bambang.
“Kula rumaos remen narik becak, Pak. Inggih kanthi menika kula kepengin supados anak kula saged dados tiyang, Dados tiyang ingkang kawiwitan saking gesang ngrekaos,” mangkono ngendikane Pak Widodo.
Dene Pak Bambang ya ora bisa meksa marang kekarepane Pak Widodo, Pak Bambang kepara salut marang, Pak Widodo kang ora gelem nggantungake uripe marang liyan, Sabanjure Pak Bambang ngendika, “Inggih sumangga. Nanging menawi mbetahaken menapa kemawon, sampun sungkan-sungkan matur dhateng kula, Pak Widodo.”
Ewadene Satriyo sing, pancen bocah sregep, wulangan ing sekolahe moncer, Bola-bali dadi juwara ing sekolahe. Kepara dheweke entuk beasiswa, Satriyo bener-bener diajab dening wong tuwane supaya dadi wong kang migunani tumrap bangsa lan negara. Mula dheweke ora oleh maneh dodolan koran, Wektune mung mligi kanggo sinau lan sinau. Sanajan yen sinau mung
Senthir kang wis madhangi kira-kira rong puluh taun kepungkur saiki tumata kanthi permati ing lemari kaca kagungane Pak Dhokter Satriyo. Dene Bu Dhokter Satriyo, ya Dhokter Sinta, sing ngrumat senthir “pusaka” mau.
“Bu, Andi mau lampu itu untuk mainan,” ujare bocah lanang umur Tong taun kanthi basa Indonesia.
“Ora pareng, iku lampu pusaka kagungane Bapak. Iya kanthi lampu kuwi Bapakmu bisa dadi priyayi kang hebat”
“Andi mau sepelti Bapak, Andi mau belajal pake lampu itu.”
“Iya, mengko Bapak karo Ibu mundhut senthir kanggo Andi, ya?”
"Holeee, Andi punya sentil. Andi punya sentil."
—Cuthel—
SUMUNAR Antologi Crita Cekak, 6